We zijn sinds een aantal maand eigenaar van een spraakcomputer en ik heb er al zoveel vragen over gekregen dat ik hierbij graag alle weetjes, feitjes van onze spraakcomputer op een rijtje zet.
Voor wie?
Een spraakcomputer kan interessant zijn voor iedereen die zich niet (meer) kan uitdrukken met taal. Of zoals Jabbla het formuleert: “Ieders persoonlijkheid en vrijheid begint bij de mogelijkheid om te kunnen zeggen wat hij of zij wil, voelt en denkt. We all have a voice…”
Zo is er bijvoorbeeld ook een spraakcomputer met oogherkenning die door ALS-patiënten wordt gebruikt. Daarnaast voor alle kinderen, jongeren, volwassenen met een groter taalbegrip dan taalproductie, zoals voor kinderen met een motorische beperking die hun woorden niet kunnen vormen, maar wel dingen willen zeggen, of voor volwassenen die niet kunnen praten,…
Waarom zijn wij ermee gestart?
Thibault is intussen 4 jaar (en 6 maanden en 3 dagen) en alles gaat best wel goed. Onze enige twee struikelblokken blijven echter taal en zindelijkheid. Over zindelijkheid binnenkort meer, vandaag deel ik graag onze ervaringen met de spraakcomputer om zijn taal te ondersteunen.
Wij zochten, samen met onze logopediste naar een hulpmiddel om Thibault te helpen leren communiceren. Thibault heeft namelijk een zeer goed taalbegrip gecombineerd met een zwakke taalproductie. Concreet kan je zeggen dat hij veel begrijpt (vergeleken met leeftijdsgenoten 18 percentiel), maar nog niet meer kan zeggen dan “mama” en “papa”, aangevuld met een handvol klanken zoals “aa”, “oe”, “sjie”, “p”, “ie” waar we wel wekelijks op oefenen met de logo. Wij startten twee jaar geleden ook al met SMOG of het Spreken Met Ondersteunende Gebaren, waardoor Thibault al veel dingen in gebaren kan vertellen, maar dat blijft natuurlijk vooral thuis en met therapeuten een handig hulpmiddel gezien meeste mensen nog niet met de gebaren vertrouwd zijn.
Kindjes die veel begrijpen willen automatisch ook veel vertellen en als ze dat niet kunnen of wanneer ze honderduit vertellen terwijl niemand hen lijkt te begrijpen, kan dit tot heel wat frustratie leiden en we merkten die eerste frustraties wel op, waardoor we zeker wilden starten met deze computer.
Hoe de juiste keuze maken?
Er zijn verschillende bedrijven die spraakcomputers en andere elektronische hulpmiddelen aanbieden, vooral Nederlands, maar in België vond ik enkel het bedrijf “Jabbla” uit Gent. Ik probeer als consument zoveel mogelijk in eigen land te kopen, dus de keuze was eigenlijk snel gemaakt. Zij hebben een achttal soorten, die je hier kan bekijken: https://www.jabbla.com/spraakcomputers. Dit gaat van heel compacte toestellen met de grootte van een smartphone tot heel geavanceerde zware toestellen om op een rolstoel te monteren.
Je kan altijd een demotoestel aanvragen en vrijblijvend proberen. Om in aanmerking te komen voor de terugbetaling, ben je van het FOD zelfs verplicht om minstens 2 toestellen getest te hebben, maar daarover verder meer. We testten de zeer compacte Smart en de iets grotere, maar best nog lichte Vibe. Het is sowieso een middenweg zoeken tussen de compacte toestellen die zeer licht en klein zijn met dan ook kleine pictogrammen en de grote toestellen die dan weer zwaar zijn om dagelijks mee te sleuren.
Wij vielen meteen voor de Vibe die tevens het meest recente model is van Jabbla met een tweede scherm achteraan de tablet.
Financiering
Een spraakcomputer is duur, omdat het natuurlijk een nichemarkt blijft en de softwarekosten daardoor moeten worden verdeeld over een relatief kleine oplage. Bovendien wordt elke sofwareversie op maat gemaakt, waardoor er ook per toestel een aanzienlijk aantal programmeer-uren in kruipen. De goedkoopste modellen starten bij een 3.000 € en de duurste gaan tot een 12.000 €.
Het goede nieuws is dat dit toestel in aanmerking komt voor een grote tussenkomst van het “FOD Personen met een handicap” waardoor enkel 150 € remgeld dient betaald te worden.
Ik ben niet altijd voorstander om voor alles bij het FOD steun te gaan vragen, want het kost altijd toch een aantal uren werk en doktersbezoeken en de controleartsen zijn nu niet altijd lieverdjes om het even voorzichtig uit te drukken. Voor bepaalde tegemoetkomingen (zoals bijvoorbeeld de 141 € voor pampers) vind ik dat het niet de moeite waard om er uren werk in te steken, het formulier voor ouders in te vullen, een dokter te consulteren om het medisch formulier in te vullen, een halve dag verlof op te offeren voor de controlearts en nog een halve dag om naar de provinciale commissie van het FOD te rijden, parking te betalen en emotioneel op de proef te worden gesteld. Maar voor dit bedrag van de spraakcomputer loont het hier zeker wel. Als de commissie oordeelt dat het toestel een meerwaarde is, kan je maximum 1 keer per 5 jaar een bijna volledige betaling krijgen, via een derde-betaler-systeem. Wat je moet doen, is het aanvraagformulier voor ouders invullen, aanvraagformulier voor je arts laten invullen door een huisarts of andere behandelende arts, samen met een offerte voor het toestel van je keuze, samen met een bewijs dat je minstens twee toestellen uitgetest hebt en een bewijs dat het demotoestel effectief gebruikt werd.
Verrassend genoeg ging het hier heel vlot. In mei 2019 deden we een aanvraag bij het FOD Personen met een handicap voor dit toestel. Ruim een maand later verschenen we voor de commissie, deze keer overigens een heel vriendelijk en menselijk gezelschap. Omdat de kostprijs van de Vibe met zijn 4.800 € relatief gezien niet zo duur is, kregen we snel onze goedkeuring waar Jabbla op wachtte om de productie te starten. We hebben hier zelfs een tweetal maand verloren doordat de goedkeuringsbrief naar ons oud adres werd gestuurd, maar zelfs die twee maanden in rekening genomen, werden we na amper 4 maand, sinds september, eigenaar van de Vibe.
Op zo’n momenten zijn we ook oprecht heel blij om in een land als België te wonen waar zo’n zaken verkrijgbaar zijn en zelfs quasi kosteloos zijn.
Gebruiksvriendelijkheid
De software die op de Vibe draait, is de Mind Express software die eveneens werd ontwikkeld bij Jabbla in Gent. Hiervan krijg je als gebruiker twee versies: eentje voor op de tablet zelf, eentje voor op een PC of laptop. Daarnaast komen ook accessoires zoals een lader, een bijkomend toetsenbord, een USB en een draagtas bij het toestel.
In het begin was het heel erg zoeken om het document goed te krijgen voor Thibault. We startten met een SCORE-document dat te moeilijk bleek voor hem, nadien veranderden we dit naar verschillende pagina’s met trefwoorden, dat dan weer te gemakkelijk werd, maar een viertal maand later, is het document helemaal wat ik ervan verwachtte. Links staan onderwerpen en werkwoorden , rechts staan nog werkwoorden en hulpzinnetjes zoals “mag ik” en “ik wil” en in het midden, krijg je woorden te zien over een thema dat je bovenaan kan selecteren.
Handig is dat je alles zelf kan uitbreiden, zo heb ik bijvoorbeeld een tabblad gemaakt met familieleden, met de klasvriendjes. Daarnaast is de logopediste nu aan het werken aan een agendaplanning zodat Thibault steeds kan zien welke dag het is en welke activiteiten die dag op het programma staan.
Achteraan is ook nog een tweede display waardoor je de computer niet alleen hoort, maar ook kan meelezen.
Ervaringen
We zijn heel tevreden met hoe het document er nu uitziet, klein verbeterpuntje is de aftersales service. Daarnaast zijn er ook een aantal praktische zaken zoals de stemmen die we niet passend vinden en dat aangebrachte wijzigingen bij een update verwijderd worden, maar deze zaken zijn gekend en hier wordt aan gewerkt voor volgende versies.
Thibault is heel fier op zijn spraakcomputer -of praatcomputer zoals broer zegt- en heeft bijvoorbeeld niet graag dat iemand anders eraan komt omdat dit echt ZIJN communicatiehulpmiddel is.
Reacties van de omgeving
Bij onze dichte omgeving was het vooral de gewoonte aanleren, bijvoorbeeld omdat familie in eerste instantie zei dat het niet nodig was, dat ze hem zo genoeg begrijpen. Dat klopt natuurlijk, maar de computer is om zich ook naar klasvriendjes en in zijn grotere omgeving te kunnen duidelijk maken.
Ook voor ons was het natuurlijk even puzzelen om die in het dagelijks leven in te bouwen en Thibault er te leren vertrouwd mee worden, maar daarin werden we door onze logopediste heel erg bijgestaan.
Op de school, zijn ze heel erg bezig met de tablet, wat ik superfijn vind. Binnen een klasgroep van 20 kindjes een tablet introduceren waar één kindje wel mee mag “spelen” is zeker en vast niet evident. Ik ben me er dus van bewust dat dit veel energie vraagt van de juf, maar ze weet dit schitterend te doen. ’s Ochtends vraagt de juf aan de kindjes welk weer het is en nu kan Thibault met zijn tablet ook vertellen over zon of regen en als de juf eens iets vraagt in de kring, is Thibault heel fier dat hij zijn verhaal kan doen en trots dat alle kindjes naar hem luisteren en rond zijn tablet komen zitten.
Naar buitenstaanders toe, had ik wel even gevreesd vreemde blikken te krijgen omdat dan het label handicap of beperking veel dichterbij is, als je met een computer praat. De stem van de computer vind ik wel een nadeel omdat je de keuze hebt tussen een heel serieuze vrouwenstem of een veel te diepe mannenstem en beide zijn vreemd bij een kind. Ik hoop dat er in een volgende software-update kinderstemmen zullen worden toegevoegd. Maar los van de stem, blijken rare blikken al bij al best afwezig te zijn of toch niet meer dan wanneer Thibault luide “aa” en “oe” klanken maakt in de winkel. Wellicht mede doordat tegenwoordig echt alle kinderen met een of andere smartphone of tablet op zak lopen waardoor het ook niet meer apart oogt.
Algemeen
Wij zijn heel tevreden, het document op punt krijgen heeft best wel wat voeten in de aarde gehad en veel tijd gekost, maar nu hebben we een heel fijn systeem waarvan ik overtuigd ben dat we hier nog jaren genot van gaan hebben.
Wat vinden jullie ervan?
Enige ervaring met spraakcomputers?
Veel liefs
Kris
ik heb destijds voor zoonlief een voorleesprogramma gekocht, een zg Daisyspeler, het was een uitkomst voor dyslecten! Ik wens jou zoon ook heel veel plezier met zijn spraakcomputer!!!
LikeGeliked door 1 persoon
Leuk, heb ook al van voorlees programma’s gehoord, maar deze ken ik niet, ik zoek het eens op. Dankje!
LikeLike
Wat fijn dat die computers er zijn én dat er mogelijkheden waren voor de financiering. En natuurlijk top dat het zo goed bevalt!
LikeGeliked door 1 persoon
Dankje voor je reactie, we zijn er heel blij mee.
LikeLike
ik heb er geen ervaring mee maar het is wel een super uitkomst en handig. en denk ook wel dat hij er heel veel plezier van gaat hebben!
LikeGeliked door 1 persoon
Ja, absoluut. Dankje voor je reactie!
LikeLike
Belangrijkste is dat Thibault het een fijn product vind en dat hij er zijn mogelijkheden mee kan vergoten, en dat lukt zo te lezen!
LikeGeliked door 1 persoon
Inderdaad, Thibault is er heel blij mee!
LikeLike
Wat mooi om, als logopediste in de vrije vestiging, meer te lezen over de ervaringen met een spraakcomputer. Kan me voorstellen dat hij ervan geniet om nu beter te kunnen communiceren!
LikeGeliked door 1 persoon
Ja, zeker, hij geniet ook heel erg van de aandacht als hij iets vertelt met mijn spraakcomputer. Het is overigens volledig dankzij onze logopediste dat we hiermee zijn gestart. Dus misschien ook nuttig voor bepaalde kindjes/volwassenen waar jij mee werkt? Op jabbla .com kan je meer informatie vinden.
LikeLike
Ik ken ze niet zelf, maar het klinkt als een hele behulpzame uitvinding. Is dit ook geschikt voor kinderen met een TOS?
LikeGeliked door 1 persoon
Ja, denk ik wel, is vooral voor wanneer spraakbegrip beter is dan taalproductie. Je kan altijd eens informeren bij JABBLA Gent. Het is Belgisch, maar ze werken over gans Europa. Bij ons is er grote tussenkomst, ik weet niet in welke mate dat in Nederland zo is… Maar zij hebben veel ervaring, dus bij hen kan je altijd terecht!
LikeLike
Ik kan me wel indenken dat dit een goed hulpmiddel is.
In mijn dichte omgeving is er ook ene jongen die zo goed als alles verstaat, maar zelf last heeft om te praten. dat heeft een reden, maar als je dan ziet hoe gefrustreerd hij soms omdat mensen niet altijd verstaan wat hij wil zeggen… Hij kan ondertussen best wat gebarentaal bv en ik weet bij vele dingen wat hij dan wil zeggen, maar niet iedereen weet dat…. En ikw eet ook nog steeds minder van die gebaren dan zijn ouders, dus zelfs bij mij is het al wat lastiger, laat staan bij mensen die er helemaal niets van kennen.
Dan is zo een computer echt wel handig!
LikeGeliked door 1 persoon
Dat verhaal klinkt heel gelijkaardig aan het onze. Ik vermoed dat deze computer dan ook voor hem een nieuwe wereld kan doen opengaan…
LikeLike
Wat fijn dat Thibault zich nu kan uiten! Een kind heeft zoveel energie, fantasie etc. Fijn dat hij nu een ‘stem’ heeft.
LikeGeliked door 1 persoon
Ja, superfijn. De “We all have a voice” slogan van Jabbla vind ik zo passend…
LikeLike
Ervaring heb ik er mee vanuit mijn werk als verpleegkundige, lang geleden. Het is een prachtige uitvinding waardoor volwassenen en kinderen zich beter kunnen uiten. Het is zeker te hopen dat er ook spraakcomputers met kinderstemmen komen, dat ‘klinkt’ toch even anders.
LikeGeliked door 1 persoon
Dat klopt helemaal. Fijn dat je er ook ervaring mee hebt, wij zijn er ook bij gekomen doo onze logopediste die het al kende van bij andere kindjes.
LikeLike
Geen ervaring mee maar ik heb wel heel geboeid je artikel gelezen. Blij dat het jullie helpt!! Die kinderstem toevoegen is inderdaad een belangrijke feature. Dat moet voor de fabrikant toch niet zo moeilijk zijn.
LikeGeliked door 1 persoon
Ik hoop ook dat die feature er snel zal zijn. Nu, die stemmen zijn synthetische stemmen en dat blijkt effectief niet erg eenvoudig te zijn om te programmeren…
LikeLike
Wat een goed idee, het is natuurlijk ook heel erg handig om dit soort apparaten te gebruiken bij situaties waar je niet 1.. 2.. 3.. aan denkt. Heel interessant hoe je het allemaal zo hebt opgeschreven!
LikeGeliked door 1 persoon
Dankje! Er zijn echt veel mensen die zich niet helemaal kunnen uitdrukken en dus kunnen gebaat zijn met dit toestel.
LikeLike
Wat goed dat je dit onderwerp belicht en onder de aandacht brengt. Ik was er nog helemaal niet bekend mee, behalve de ‘hey Siri’ mogelijkheid op de telefoon, maar die heb ik snel weer uitgezet.
LikeGeliked door 1 persoon
Ik ben ook geen fan van Siri. 😊
LikeLike
Wat goed dat je hier over schrijft ook! Het lijkt mij heel handig, vooral als je jezelf nog niet of niet uit kunt drukken kwa gevoel of wat je wilt
LikeGeliked door 1 persoon
Inderdaad, het maakt een wereld van verschil
LikeLike
Wat fijn dat deze mogelijkheid er is en dat er een financiering voor is.
LikeGeliked door 1 persoon
Ja, vind ik ook. Dankje voor je reactie.
LikeLike
Mooi dat dit mogelijk is. En fijn dat het zo’n uitkomst biedt.
zelf heb ik er geen ervaring mee maar ik ben blij dat dit er is voor mensen die het nodig hebben.
LikeGeliked door 1 persoon
Vinden we ook. 😊
Dankje voor je reactie
LikeLike
Het lijkt me voor jullie zoon en jullie zelf echt een uitkomst. Hopelijk komt er straks nog een update met kinderstemmen.
LikeGeliked door 1 persoon
Ik kijk er ook naar uit!
LikeLike
Wat fijn dat hij zich nu kan uiten via deze computer! Ik snap dat het heel frustrerend is als je niet kan communiceren. Alleen die stemmen, die mogen ze inderdaad aanpassen, dat zou echt een verbetering zijn.
LikeGeliked door 1 persoon
Inderdaad, we kijken er naar uit, maar zijn verder heel blij!
LikeGeliked door 1 persoon
Wat super fijn dat hij nu beter kan communiceren met de computer! Ik ben het eens met de stemmen ik hoop dat ze dit snel aanpassen.
LikeGeliked door 1 persoon
Dankje! Ik hoop het ook…
LikeLike